ความรู้ทั่วไป สารนิเทศ การศึกษา คอมพิวเตอร์ >>

เกร็ดความรู้ จากสารานุกรมไทย

สำมะโนครัว

การเก็บรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับจำนวนราษฎรในแต่ละครัวเรือน

คำนี้ได้นำมาใช้ในกฎหมายเป็นครั้งแรกโดย พ.ร.บ. สำหรับทำบัญชีคนในพระราชอาณาจักร ร.ศ.128 (พ.ศ.2452) โดยกำหนดหลักการไว้สามข้อคือให้จัดทำบัญชีสำมะโนครัว บัญชีคนเกิดและคนตาย บัญชีคนเข้าและคนออก

นอกจากนั้นยังได้มีบทบัญญัติเกี่ยวกับเรื่องนี้ใน พ.ร.บ.ลักษณะการปกครองท้องที่ ร.ศ.116 (พ.ศ.2440) พ.ร.บ.ดังกล่าวมีบทบัญญัติเกี่ยวกับการจัดทำทะเบียบสำมะโนครัว โดยกำหนดให้เป็นหน้าที่ของผู้ใหญ่บ้าน ที่จะจัดทำบัญชีสำมะโนครัวในหมู่บ้านของตน และคอยแก้ไขให้ถูกต้องอยู่เสมอ กำหนดไว้ให้เป็นหน้าที่ของกำนันที่จะรักษาบัญชีสำมะโนครัว และทะเบียนบัญชีของรัฐบาลในตำบลนั้น และคอยแก้ไขให้ถูกต้องตรงกับบัญชีของผู้ใหญ่บ้าน และกำหนดให้นายอำเภอมีหน้าที่ที่จะทำบัญชีสำมะโนครัว และทะเบียนทุกอย่าง บรรดาที่ต้องการใช้ในราชการ

การจัดทำบัญชีสำมะโนครัวครั้งนั้น และในระยะต่อมาเป็นการสำรวจจำนวนคนในเขตท้องที่ต่าง ๆ และจัดทำบัญชีแสดงรายการของคนไว้เป็นหลักฐานเรียกว่าสำมะโนครัว ยังคงปรากฎเอกสารให้เห็น ในรูปของทะเบียนสำมะโนครัว

>>> กลับหน้าหลัก สารานุกรมไทย >>>