ความรู้ทั่วไป สารนิเทศ การศึกษา คอมพิวเตอร์ >>
พระมหาธรรมราชา
เป็นพระนามของกษัตริย์สี่องค์สุดท้ายแห่งราชวงศ์สุโขทัย หรือราชวงศ์พระร่วง
พระมหาธรรมราชาที่หนึ่ง คือ พญาสิไท หรือพระเจ้าสิไทเป็นพระราชโอรสของพระเจ้าเลอไท มักเรียกกันว่า พระมหาธรรมราชาลิไท เริ่มรัชกาลเมื่อประมาณปี พ.ศ.1890 และสิ้นสุดลงประมาณปี พ.ศ.1917
พระมหาธรรมราชาที่หนึ่ง ทรงเป็นนักปราชญ์ ทรงผนวชเป็นพระภิกษุอยู่คราวหนึ่ง ทรงศึกษาพระไตรปิฎกอย่างแตกฉาน และทรงแต่งหนังสือไตรภูมิพระร่วง หรือเตภูมิกถา ซึ่งเป็นหนังสือไทยที่แต่งเก่าก่อนหรืออื่น ๆ นอกจากศิลาจารึกครั้งพระเจ้ารามคำแหง ฯ พระองค์โปรดให้สร้างพระพุทธรูปขนาดใหญ่ขึ้นหลายองค์ ในกรุงสุโขทัยนับว่าเป็นพระพุทธรูปที่งดงาม ซึ่งในปัจจุบันเรียกกันว่า พระพุทธรูปแบบสุโขทัย ทรงอาราธนาพระเถระชาวลังกาเข้ามาเป็นสังฆราช ณ กรุงสุโขทัย และทรงแบ่งพระสงฆ์ออกเป็นสองฝ่าย คือ คามวาสี คือ พวกที่เล่าเรียนพุทธวจนะ และอรัญวาสีคือ พวกที่เล่าเรียนทางสมถหรือวิปัสนา
ทางด้านการปกครอง พระองค์ทรงสร้างถนนพระร่วง ตั้งแต่เมืองศรีสัชนาลัย ผ่านเมืองสุโขทัยจนถึงเมืองกำแพงเพชร สร้างเมืองสองแคว (พิษณุโลก) ขึ้นเป็นเมืองลูกหลวง และบูรณะเมืองนครชุม (กำแพงเพชรฝากตะวันออก) อีกเมืองหนึ่ง
พระมหาธรรมราชาที่สอง มีอีกพระนามว่า ไสลือไท เริ่มรัชกาลเมื่อประมาณปี พ.ศ.1917 สิ้นรัชกาลเมื่อใดไม่ปรากฎ ประมาณกันว่าในปี พ.ศ.1942 สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่หนึ่ง (พะงั่ว) ยกกองทัพกรุงศรีอยุธยาไปตีเมืองชากังราว (ตรงข้ามเมืองกำแพงเพชร) ในอาณาเขตกรุงสุโขทัย พระมหาธรรมราชาที่สองสู้ไม่ได้ออกมายอมแพ้ กรุงสุโขทัยจึงกลายเป็นประเทศราชขึ้นต่อกรุงศรีอยุธยา อาณาจักรสุโขทัยถูกแบ่งออกเป็นสองอาณาเขต คือ อาณาเขตเหนือและอาณาเขตใต้ อาณาเขตเหนือทางลำแม่น้ำน่าน และแม่น้ำยมมีเมืองสุโขทัย สวรรคโลก พิษณุโลกและพิจิตร พระมหาธรรมราชาที่สองทรงย้ายราชธานีไปอยู่ที่เมืองพิษณุโลก เมืองสุโขทัยยังคงมีเจ้าเมืองปกครองตลอดสมัยอยุธยา ส่วนอาณาเขตใต้ตามลำแม่น้ำพิง (ลำน้ำปิง) มีเมืองตาก กำแพงเพชร และนครสรรค์ พระยายุธิษฐิระราชบุตรบุญธรรมของสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่หนึ่ง (พะงั่ว) ปกครอง
พระมหาธรรมราชาที่สาม เป็นพระราชโอรสพระมหาธรรมราชาที่สองขึ้นครองราชย์ เมื่อปี พ.ศ.1942 - 1946
พระมหาธรรมราชาที่สี่ เป็นพระราชโอรสพระมหาธรรมราชาที่สามพระนามเดิมพระยาบาลเมือง ครองเมืองพิษณุโลก เมื่อปี พ.ศ.1962 - 1981 เมื่อพระองค์สวรรคตในปี พ.ศ.1981 พระราเมศวรราชโอรสในสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่สอง (เจ้าสามพระยา) ได้เสด็จไปครองเมืองพิษณุโลก ในฐานะพระมหาอุปราชเป็นการผนวกอาณาจักรสุโขทัยเข้ากับอาณาจักรอยุธยาครั้งแรก
>>> กลับหน้าหลัก สารานุกรมไทย >>>
