ความรู้ทั่วไป สารนิเทศ การศึกษา คอมพิวเตอร์ >>
มหากาพย์
เป็นคำแปลจากภาษาอังกฤษ ซึ่งมาจากศัพท์เดิมในภาษากรีกที่แปลว่า ถ้อยคำหรือลำนำ ในสมัยหลังมุ่งเน้นเฉพาะบทประพันธ์ร้อยกรอง ที่มีเนื้อหาสาระสดุดี การทำอันกล้าหาญของบุคคลใดบุคคลหนึ่ง หรือหลาย ๆ คนรวมกัน เรื่องราวดังกล่าวนี้จะเป็นนิยาย ตำนานหรือประวัติศาสตร์ก็ได้
มหากาพย์ที่เก่าแก่ที่สุดในโลก อาจจะเป็นเรื่องคิลคาเมษ ที่เล่ากันในดินแดน แถบเมโสโปรเตเมียราวสี่พันปีมาแล้ว แต่มหากาพย์เรื่องนี้ไม่ค่อยจะเป็นที่รู้จัก และได้รับความนิยมเท่ากับมหากาพย์สองเล่มที่โฮเมอร์ มหากวีของกรีกได้รจนาขึ้นในสมัยต่อมาคือ เรื่องอีเลียด และโอดิสซีย์ ซึ่งกลายเป็นต้นตำรับ หรือแบบฉบับ ของการแต่งกาพย์ทั้งหลายในสมัยต่อมา
โฮเมอร์ได้รับความนับถือยกย่องมาช้านานหลายศตวรรษว่า เป็นครูผู้ยิ่งใหญ่ที่สุดของกรีกสมัยโบราณ และมหากาพย์ทั้งสองเรื่องของเขาก็เป็นที่นับถือ กันว่ามีคุณลักษณะทั้งทางเป็นวรรณคดี และเป็นเครื่องใช้แสดงวัฒนธรรมควบคู่กันไปเป็นทั้งศิลปะ และเป็นทั้งความรู้ประการสุดท้ายก็คือ เขาได้วางหลักเกณฑ์ว่ามหากาพย์นั้น นอกจากจะเป็นวรรณคดีสดุดีวีรกรรมแล้ว ยังต้องเป็นวรรณคดีประเภทสั่งสอนอีกด้วย คือ เสนอการสอนคุณธรรมแก่ผู้อ่านผู้ฟัง โดยยึดถือบทบาทความประพฤติของตัวบุคคลสำคัญ ในมหากาพย์เป็นตัวอย่าง
หลังจากสมัยโฮเมอร์แล้ว มาในสมัยอาณาจักรโรมันมีกวีชาวโรมันคนหนึ่งชื่อ เวอร์จิล ได้เขียนมหากาพย์เรื่องเอนีด เป็นภาษาละติน มหากาพย์เรื่องนี้ มีความสำคัญอย่างยิ่ง ถือกันว่าเป็นหนังสือที่ยิ่งใหญ่เป็นที่สองรองจากคัมภีร์ไบเบิล ในด้านอิทธิพลที่มีต่อวรรณคดีรุ่นหลัง ๆ อย่างมาก ตัวเวอร์จิลเองนั้น ได้รับยกย่องว่าเป็นกวีสูงสุด เป็นผู้รอบรู้ทั้งปวง และเป็นผู้มีทรรศนะแบบครสิต์ทั้ง ๆ ที่เขาเกิดก่อนพระเยซูคริสต์หลายปี มหากาพย์ของเวอร์จิล ได้รับความยกย่องว่า เป็นงานประพันธ์ที่เด่นสุดยอดของการประพันธ์ทั้งปวง
มหากาพย์แบ่งออกเป็นสองประเภท คือ มหากาพย์มุขปาฐะกับมหากาพย์ตัวเขียน ประเภทแรกคือ มหากาพย์มุขปาฐะนั้น แต่งขึ้นด้วยรูปแบบคำประพันธ์ที่เรียบง่าย และเหมาะสำหรับใช้ขับร้อง อาศัยความทรงจำ และสืบทอดกันมาแบบปากต่อปากคือ ฝึกการออกเสียงตามแบบแผนที่กวีกำหนดไว้แต่ดั้งเดิม มหากาพย์แบบนี้คือ รามายณะ มหาภารตะ อิลเลียด โอดิสซีย์ ฯลฯ
เฉพาะวงวรรณคดีไทยคำว่ามหากาพย์มิได้มีที่ใช้ในสมัยก่อน แต่ลักษณะของรูปแบบ และเนื้อหาสาระแบบมหากาพย์นั้นมีมานานแล้ว รู้จักกันในคำว่า วรรณคดียอพระเกียรติวรรณคดีไทยชั้นเยี่ยม ที่นับว่าเป็นมหากาพย์อย่างถูกต้อง และเหมาะสมมีอยู่สองเรื่องคือ ลิลิตยวนพ่าย และลิลิตตะเลงพ่าย
>>> กลับหน้าหลัก สารานุกรมไทย >>>
