ความรู้ทั่วไป สารนิเทศ การศึกษา คอมพิวเตอร์ >>

เกร็ดความรู้ จากสารานุกรมไทย

ภาษิต

"คำกล่าว ตามศัพท์เป็นคำกลาง ๆ ใช้ทั้งทางดี ทางชั่ว แต่โดยความหมายแล้วประสงค์คำกล่าวนี้ถือว่าเป็นคติ"

คำที่มักใช้ในความหมายใกล้เคียงกับภาษิตคือ สุภาษิต เป็นสิ่งที่แสดงถึงภูมิปัญญาของชนในชาติ และเป็นมรดกทางวัฒนธรรมอย่างหนึ่ง แต่ละชาติแต่ละภาษาย่อมมีสุภาษิตของตนแตกต่างกันไปตามความนิยมและภูมิธรรม

ชาติไทยได้ชื่อว่าเป็นชาติที่ร่ำรวยภาษิต ซึ่งสะสมมาแต่โบราณกาลในสมัยสุโขทัยมีภาษิตพระร่วงนับเป็นภาษิตไทยแท้ ๆ ที่ติดปากคนไทยสืบมา ภาษาไทยอุดมด้วยภาษิตสำนวนต่าง ๆ นอกจากนั้นยังมีคำพังเพยอีกเป็นจำนวนมาก เรามักใช้ปนกันจนแยกไม่ออก  ภาษิตเกิดจากการกลั่นกรองความคิดและสติปัญญา อันลึกซึ้งเฉียบแหลมของบรรพบุรุษไทยที่ถ่ายทอดมาสู่อนุชนรุ่นหลัง สะท้อนภาพสังคมไทยและอุปนิสัยใจคอของคนไทย

โครงสร้างของภาษิตไทยพื้นบ้านนั้นส่วนมากประกอบด้วยไทยแท้พยางค์เดียว เรียงกันอยู่ในรูปของวลีหรือกลุ่มคำบ้าง ในรูปของประโยคบ้าง จำนวนคำที่มาเรียงกันนั้น อาจเป็นจำนวนคู่หรือคี่ก็ได้ ถ้าเป็นจำนวนคู่ก็มักมีเสียงสัมผัส ถ้าเป็นจำนวนคี่อาจมีเสียนงสัมผัสหรือไม่มีก็ได้ ภาษิตไทยเหล่สานี้แต่ละบทมีจังหวะอยู่ในตัว มีความหมายกระชับ และมีเสียงไพเราะคล้ายดนตรีทำให้จำง่าย จำได้นาน

ความหมายของภาษิตส่วนมากจะเป็นไปในเชิงสั่งสอน หรือเป็นการใช้ข้อสังเกตเกี่ยวกับสิ่งต่าง ๆ ในธรรมชาติ สิ่งแวดล้อมอละสังคมมนุษย์

>>> กลับหน้าหลัก สารานุกรมไทย >>>