ความรู้ทั่วไป สารนิเทศ การศึกษา คอมพิวเตอร์ >>

เกร็ดความรู้ จากสารานุกรมไทย

ปรินิพพาน

เป็นชื่อเรียกการล่วงลับไปของพระพุทธเจ้า และพระอรหันต์ ว่าเฉพาะพระพุทธเจ้าในมหาปรินิพพานสูตร กล่าวถึงเหตุการณ์ก่อนจะเสด็จดับขันธปรินิพพานของพระพุทธเจ้า สรุปความว่า เมื่อพระพุทธองค์เสด็จไปถึงเมืองกุสินาราแล้ว เสด็จไปยังสาลวันอุทยานของมัลลกษัตริย์ โปรดให้พระอานนท์เถระ ปูลาดเตียงที่บรรทม ณ ระหว่างไม้รังทั้งคู่ แล้วเสด็จขึ้นบรรทมสีหไสยา มีสติสัมปชัญญะ แต่มิได้มีอุฎฐานสัญญาคือ คิดว่าจะลุกขึ้นอีก ได้ประทานพระพุทโธวาทครั้งสุดท้ายว่า "บัดนี้เราเตือนท่านทั้งหลายว่า สังขารทั้งหลายไม่เที่ยง มีความเสื่อมไปเป็นธรรมดา ท่านทั้งหลายจงบำเพ็ญความดีให้บริบูรณ์ด้วยความไม่ประมาท" ทรงทำปรินิพพานปริกรรม ด้วยอนุบุพวิหารสมาบัติเก้าประการ โดยอนุโลม (โดยลำดับ) ดังนี้

ทรงเข้าปฐมฌาน ออกจากปฐมแล้ว ทรงเข้าทุติยฌาน ออกจากทุติยฌานแล้ว ทรงเข้าตติยฌาน ออกจากตติยฌานแล้ว ทรงเข้าจตุตถฌาน ออกจากจตุตถฌานแล้ว ทรงเข้าอากานัญจายตนฌาน ออกจากอากานัญจายตนฌานแล้ว ทรงเข้าวิญญานัญจายตนฌาน ออกจากวิญญานัญจายตนฌานแล้ว ทรงเข้าอากิญจัญญายตนฌาน ออกจากอากิญจัญญายตนฌานแล้ว ทรงเข้าเนวสัญญานาสัญญายตนฌาน ออกจากเนวสัญญานาสัญญายตนฌานแล้ว  ทรงเข้าสัญญาเวทยิตนิโรธสมาบัติที่เก้า

ครั้นพระพุทธองค์ทรงเสด็จอยู่ในสัญญาเวทยิตนิโรธสมาบัติ ตามเวลาที่ทรงกำหนดแล้ว ก็ถอยออกจากสมาบัตินั้นโดยปฎิโลม (ทวนลำดับ) จนถึงปฐมฌาน ต่อจากนั้นก็ออกจากปฐมฌานแล้ว ทรงเข้าทุติยฌาน และต่อไปจนเข้าจตุตถฌาน เมื่อออกจากจตุตถฌานแล้ว  ก็เสด็จปรินิพพาน ณ ปัจฉิมยาม แห่งราตรี วิศาขบุรณมี เพ็ญเดือนหก

>>> กลับหน้าหลัก สารานุกรมไทย >>>