ความรู้ทั่วไป สารนิเทศ การศึกษา คอมพิวเตอร์ >>

เกร็ดความรู้ จากสารานุกรมไทย

ปตัญชลี

เป็นชื่อมหาฤาษีผู้ให้กำเนิดลัทธิโยคะ มีชีวิตอยู่ราวกลางพุทธศตวรรษที่สี่ บางมติก็ว่าราวพุทธศตวรรษที่เก้า ท่านทำงานไว้มากเป็นที่ปรากฎ

วิธีปฏิบัติธรรม เพื่อบรรลุบรมสุขตามปรัชญาของพราหมณ์ที่สำคัญหกสาย มีเจ้าลัทธิหกคนเป็นผู้ประกาศ และตัวท่านเป็นหนึ่งในหกของเจ้าลัทธิดังกล่าวคือ  ปรัญชาโยคะ

วิธีปฏิบัติธรรมของท่านปรากฎในคัมภีร์ชื่อโยคะสูตร เป็นนิกายโยคะ หรือนิกายปตัญชลี โยคะของท่านแยกออกเป็นสองสาย สานหนึ่งเป็นไปทางปรัญชา อีกสายหนึ่งได้แก่การบริกรรม ซึ่งมีการบังคับการหายใจเป็นแก่นสำคัญ ท่านได้แสดงบัญญัติว่า โยคะคือนิโรธแห่งพฤติกรรมของจิต เป็นการควบคุมจิตให้มีภาวะเป็นเอกัคตา ดับเสียจากอารมณ์อันเกิดแก่จิตทุกชนิด มีการปฏิบัติอยู่แปดทาง ท่านไม่ยอมรับเรื่องพระเจ้า (หลายองค์ - เพิ่มเติม) แต่อธิบายว่าต้องมีอารมณ์เป็นหนึ่ง มุ่งตรงต่อสิ่งใดสิ่งหนึ่งเสียก่อน โดยวางพื้นฐานแห่งจิตไว้ที่พระเจ้าสูงสุดองค์เดียว เป็นอารมณ์คือ พระอิศวร (หรือศิวะ) เรียกว่า "อิศวรปณิธาน" พระเจ้าองค์นั้นเป็นนิรันดรอยู่คู่กับโลก เป็นผู้สร้างโลก เป็นผู้ปกครองโลก ตัดสินความเป็นไปของโลก อยู่กับทุกแห่งทุกที่ ทุกกาลเวลา เป็น ฯ ผู้สอดส่องรอบรู้ทุกอย่าง เป็นปรมาตมันคือตัวปฐมวิญญาณ เป็นที่เกิดของวิญญาณทั้งหลาย

>>> กลับหน้าหลัก สารานุกรมไทย >>>