ความรู้ทั่วไป สารนิเทศ การศึกษา คอมพิวเตอร์ >>

เกร็ดความรู้ จากสารานุกรมไทย

ปฐมเทศนา

เป็นการแสดงธรรมโปรดเวไนยสัตว์ครั้งแรกของพระพุทธเจ้า เมื่อแรกตรัสรู้ที่ป่าอิสิปตนมิคทายวัน แขวงเมืองพาราณสี ประเทศอินเดีย สัจธรรมที่ทรงแสดงเรียกว่า "ธรรมจักกัปวัตนสูตร" ผู้สดับพระธรรมเทศนาคือ พระเบญจวัคคีย์ ใจความคือ ทรงแสดงถึงที่สุดสองอย่างอันบรรพชิตไม่ควรเสพ หรือนิยมยินดีกับ มัชฌิมาปฎิปทา คือทางมีองค์แปด ทำผู้ดำเนินให้เป็นพระอริยะ

ที่สุดสองอย่างนั้นได้แก่ กามสุขัลลิกานุโยค คือ ทำตนให้พัวพันด้วยสุขในกามเป็นธรรมอันเลว เป็นเหตุตั้งบ้านตั้งเรือน (เป็นเรื่องของชาวบ้าน - เพิ่มเติม) เป็นของคนมีกิเลสหนา ไม่ใช่ของพระอริยะ ไม่เป็นประโยชน์ อัตกิลมกานุโยค คือ การทำตนให้ลำบากเป็นทุกข์ ไม่ทำเป็นพระอริยะ ไม่เป็นประโยชน์ ทั้งสองอย่างนี้บรรพชิตไม่ควรเสพ หรือนิยมยินดี

มัชฌิมาปฎิปทา คือทางมีองค์แปด ทำผู้ดำเนินให้เป็นพระอริยะนั้นคือ ความเห็นชอบ ความดำริชอบ วาจาชอบ การงานชอบ เลี้ยงชีวิตชอบ ความเพียรชอบ ระลึกชอบ ตั้งใจชอบ

เมื่อพระพุทธเจ้าทรงแสดงธัมมจักกัปวัตนสูตร จบลง พระอัญญาโกญทัญญะ ได้บรรลุโสดาปัตติมรรค เป็นพระโสดาบัน และบันดาลให้เอนกนิกร เทพยดาที่มาประชุมฟังธรรมเทศนาอยู่ ได้บรรลุอริยมรรค อริยผลมากมาย

อาศัยเค้าเรื่องจากพุทธจริยาที่พระพุทธองค์ทรงแสดงปฐมเทศนาครั้งนี้ เป็นเหตุแห่งการสร้างพระพุทธรูปปางปฐมเทศนา หรือปางแสดงธรรมจักร พระพุทธรูปปางนี้อยู่ในพระอิริยาบท นั่งขัดสมาธิ พระหัตถ์ขวายกขึ้น จีบนิ้วพระหัตถ์เป็นรูปวงกลม เป็นกิริยาแสดงธรรม พระหัตถ์ซ้ายยกขึ้นประคอง

>>> กลับหน้าหลัก สารานุกรมไทย >>>