เทคโนโลยี นวัตกรรม สิ่งประดิษฐ์ วิศวกรรม เกษตรศาสตร์ >>
การผลิตปอฟอกให้ได้คุณภาพ
กองเกษตรสัมพันธ์ กรมส่งเสริมการเกษตร
ปอฟอกเป็นผลผลิตที่ได้จากการนำเอาลำต้นปอแก้ว ปอกระเจา ไปลอกเอาเส้นใยเพื่อนำไปใช้ประโยชน์ทางด้านอุตสาหกรรมทอกระสอบและสิ่งประดิษฐ์ต่าง ๆ เส้นใยปอฟอกที่มีคุณภาพจะต้องมีความยาวเหนียวและเป็นมันวาว จึงจะเป็นที่ต้องการของตลาด
หลักปฏิบัติที่ 1 การตัดและมัดต้นปอ
ควรตัดต้นปอเมื่อมีดอกแล้วประมาณ 50% หรือเริ่มติดฝักอ่อน จะได้ปอที่มีคุณภาพสูงสุด
การตัดควรให้ชิดระดับดิน จะได้เส้นใยปอมากกว่าการตัดระดับอื่น ๆ
และปอบางต้นอาจจะมีโรคคอเน่ารบกวน ต้องตัดเหนือระดับที่เป็นโรค
ต้นปอที่ตัดแล้ว
เลือกเอาที่มีขนาดลำต้นและความยาวใกล้เคียงกันมัดรวมกันมัดละประมาณครึ่งศอกหรือไม่เกิน
30 ซม. มัดเป็นเปลาะ มัดละ 3 เปลาะ ปล่อยทิ้งไว้ 3-4 วัน เขย่าให้ใบแห้งหลุด
ต้นปอที่ใบร่วงหมดแล้วจะทำให้ น้ำหนักที่จะต้องหาบหิ้วลดลง ฟอกได้สม่ำเสมอกว่า
หลักปฏิบัติที่ 2 การจมและแช่ฟอกต้นปอ
นำเอามัดปอมาเรียงสลับหัวท้ายซ้อนกันในลำคลอง
หรือบ่อน้ำที่สะอาดแล้วจึงจมต้นปอให้อยู่ใต้น้ำด้วยหินหรือขอนไม้
อย่าให้มีส่วนใดส่วนหนึ่งโผล่พ้นผิวน้ำ เพราะจะทำให้ลอกเส้นใยยาก
อย่าวางมัดปอหลายชั้นเกินไป
เพราะจะทำให้เส้นใยที่จมดินในดินมีสีเปลี่ยนไปและมีคุณภาพเลวลงอีกด้วย
วิธีการจมต้นปอที่ดีที่สุด ใช้เสาไม้ปักเป็นหลักในน้ำและใช้ไม้ขวางช่วย
การจมต้นปอด้วยก้อนดิน เป็นวิธีที่ไม่ถูกต้อง เส้นใยที่ได้จะมีคุณภาพไม่ดี
หลักปฏิบัติที่ 3 ระยะเวลาการแช่ฟอกปอ
น้ำนิ่งควรแช่ฟอกปอนาน 2 สัปดาห์ ถ้าหากอากาศเย็นควรแช่นานกว่านี้
ควรลอกปอได้เมื่อ เมื่อใกล้กำหนดเวลาลอกปอ ทดลองนำต้นปอขึ้นจากน้ำลอกเส้นใยดู
เมื่อเห็นว่าเส้นใยปอลอกง่าย ก็แสดงว่าลอกได้แล้ว การผลิตเส้นใยปอให้มีคุณภาพดีนั้น
จะต้องเอาต้นปอที่แช่ฟอกขึ้นจากน้ำตามเวลาที่เหมาะสม
หากแช่ฟอกได้เวลาพอดีก็จะดึงเปลือกออกจากลำต้นได้ง่าย และเส้นใยจะเกาะเป็นรูปคล้าย
"ใยแมลงมุม" การแช่ฟอกไม่นานพอจะลอกเส้นใยยาก
และเส้นใยจะเกาะเป็นแผ่นตรงเปลือกปอที่ฟอกยังไม่ได้ที่
หลักปฏิบัติที่ 4 การลอกและผลิตเส้นใยปอ
การลอกเส้นใยควรวางต้นปอบนพื้นเรียงให้ชิดกัน ใช้ท่อนไม้ตีตรงโคนต้น
ซึ่งจะช่วยทำให้เส้นใยคลายออกจากต้น ลอกได้ง่ายและเมื่อลอกได้ประมาณกำมือหนึ่ง
ก็มัดรวมกัน เพื่อเตรียมนำไปล้างต่อไป
หลักปฏิบัติที่ 5 การล้างเส้นใย
เส้นใยปอจะมีคุณภาพดีต้องฟาดกับน้ำและล้างหลาย ๆ ครั้ง
และหากจะให้รวดเร็วขึ้นมีคุณภาพยิ่งขึ้นควรฟาดกับขอนไม้หรือก้อนหิน
พร้อมกับล้างเส้นใยในน้ำด้วยทุกครั้ง จงจำไว้ว่า เพื่อผลิตให้ได้เส้นใยปอชั้นดีนั้น
ต้องฟาดและล้างหลาย ๆ ครั้ง เส้นใยจะสะอาดเป็นมันแวววาว
หลักปฏิบัติที่ 6 การตากเส้นใย
ควรจัดระดับโคนเส้นใยปอให้เป็นแนวสม่ำเสมอกันหากไม่ทำด้วยความระมัดระวัง
จะทำให้เกิดความยากลำบากในการเข้าเข็ดและมัดปอภายหลัง อย่าเก็บเส้นใยปอออกจากราวตาก
จนกว่าเส้นใยปอจะแห้งสนิทจริง ๆ
เรียบเรียงโดย ประพันธ์ ทิพยสหัสรังสี นักวิชาการเผยแพร่ ,เตือนใจ วิเศษสุวรรณ นักวิชาการเกษตร
